این طرح، در منطقه یک و بین خیابان‌های چهارمردان و آذر قرار دارد. مشخصات کلی آن از سال ۷۲ در طرح تفصیلی شهر قم گنجانده شده، اما به دلیل مشکلات و حجم بالای تملک هیچ‌گاه به مرحله اجرا نرسیده است. حالا که از طرح اصلی نزدیک به نیم قرن و از طرح تفصیلی پروژه ۲۶ سال می‌گذرد، نجواهایی مبنی بر پیگیری دوباره این طرح از سوی شهرداری مطرح است. این در حالی است که از زمان مصوب شدن محدوده ۳۱۵ هکتاری بافت تاریخی شهر قم در شورای عالی معماری و شهرسازی، آجر روی آجر گذاشتن یا برداشتن در محدوده بافت تاریخی نیاز به مجوز میراث فرهنگی دارد و میراث فرهنگی هم بارها اعلام کرده با این طرح مخالف است.
- نبود تداخل با مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی
معاون معماری و شهرسازی شهرداری قم می‌گوید: این طرح تداخلی با مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی در زمینه بافت تاریخی ندارد. این در حالی است که خرداد ۹۵ اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان، نامه‌ای مبنی بر مخالفت با اجرای این طرح برای شهرداری ارسال کرده است. به گفته «غلامرضا جان‌قربان»، این معبر قرار است ۳۵ متری باشد و در بدنه آن تراکم ۴ تا ۵ طبقه با کاربری مجهز محلی داده شود.
هر چند به گفته معاون شهردار قم، نیمی از تملک این مسیر انجام شده اما پر واضح است که تراکم ۵ طبقه در بطن بافت تاریخی شهر قم، به طور کلی پیوستگی و کیفیت آن را به هم خواهد ریخت. این در حالی است که همین الان هم دادن مجوز به ساختمان ۵ طبقه در مجاورت مسجد سرحوض، موجب نگرانی علاقه‌مندان به میراث فرهنگی قم شده است. این روزها اگر به محله‌های سرحوض، باغ سلطان و... که محل اجرای طرح هستند سری بزنید، گلایه‌های بسیاری از مردم راجع به بلاتکلیف ماندن این طرح را خواهید شنید. تملک دندانه‌ای که موجب ایجاد تعداد زیادی خرابه در این محله شده، کیفیت زندگی ساکنان را تحت تاثیر قرار داده و از طرفی ساخت و سازهایی که بر اساس مجوز خیابان ۳۰ متری اعطا شده به وضوح با بافت مجاور ناهمخوان و نازیباست.
- مخالفت میراث فرهنگی با طرح
معاون میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قم با تأکید بر این‌که این اداره کل با طرح خیابان شهیدان برقعی مخالف است می‌گوید: چند وقت است که متوجه شدیم شهرداری با نیت ایجاد معبر در حال تملک است. موضوع را به شهرداری انعکاس دادیم و با معاونت میراث فرهنگی کشور مکاتبه شده است.
«شاهین ایل بیگی پور» با اشاره به این‌که این موضوع اکنون به شورای عالی معماری و شهرسازی ارجاع شده ادامه می‌دهد: مکاتبه‌ای از سوی شورای عالی معماری و شهرسازی با معاونت عمرانی استانداری قم شده که این طرح به دلیل ضوابط بافت تاریخی اجرا نشود. رونوشت این نامه به دستگاه نظارتی هم ارسال شده. ایل‌بیگی‌پور می‌گوید: تملک با این نیت که تخریب و بازگشایی معبر صورت بگیرد نباید در این محور اتفاق بیفتد. وی در پاسخ به این موضوع که شهرداری در طرح خود دانه‌های ارزشمند را از محدوده اجرای خیابان خارج کرده می‌افزاید: این‌که در این مسیر فقط دانه ارزشمند وجود نداشته باشد کافی نیست. واقعیت این است که یک محدود ۳۱۵ هکتاری که مصوب شورای عالی معماری و شهرسازی است ابلاغ شده و به صورت قانونی درآمده که برای همه قابل اجراست.
محدوده بافت تاریخی متشکل از عناصر معماری، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی است. قرار نیست در این محدوده حتما بناهای فاخر وجود داشته باشند، بلکه خود بافت موضوعیت دارد و انسجام آن نباید به هم بخورد. ایل‌بیگی‌پور با اشاره به انتقادهایی که از سوی شورای اسلامی شهر و شهرداری نسبت به محوطه تاریخی شهر قم شده اظهار می‌کند: اگر بنا باشد مصوبه شورای عالی معماری شهرسازی تغییر کند آن هم راهش این است که این نهاد اصلاح کند. این نیست که یک جا را من مخالف باشم یک جا را دیگری و هر کسی بر اساس نظر خود آن را اصلاح کند. به گفته وی، مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی در حکم قانون است و فقط خود این شورا و یا دیوان عدالت اداری می‌توانند آن را نقض کنند.
معاون میراث فرهنگی استان قم همچنین به جلسه ستاد بازآفرینی شهری استان قم برای اجرای این طرح اشاره و تأکید می‌کند که محوری به نام خیابان شهیدان برقعی را به رسمیت نمی‌شناسد. ایل‌بیگی‌پور با اشاره به این‌که این طرح نه مصوبه کمیسیون ماده ۵ را دارد و نه ضوابط بازآفرینی را رعایت کرده است می‌گوید: اگر نگاهی به تجربه بلوار پیامبر اعظم(ص) داشته باشیم متوجه می‌شویم که پیش بردن این طرح‌ها برخلاف قانون خسارت‌های سنگینی به دوش شهر خواهد گذاشت. گذشته از این‌که اجرای این طرح با تراکمی که شهرداری برای آن در نظر گرفته چه بر سر محله‌های قدیمی شهر قم خواهد آورد، وضعیت بلاتکلیف این طرح در طول ده‌ها سال فضای کالبدی محله‌ها را تحت تاثیر قرار داده و موجب نارضایتی ساکنان شده است. به نظر می‌رسد با وجود همه چالش‌ها لازم است یک تصمیم واحد در استان برای ادامه این طرح یا توقف کامل و جبران خسارت گرفته و اجرا شود تا مردم از بلاتکلیفی خارج شوند و ساکنان بومی تکلیف خود را با آینده این محله‌ها بدانند.
- بررسی طرح در کمیسیون ماده ۵
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار قم در واکنش به صحبت ایل‌بیگی‌پور، خواستار تشکیل یک جلسه کمیسیون ماده ۵ برای تعیین تکلیف این طرح شد. «محسن بهشتی» با اشاره به این‌که محور ادامه بلوار سمیه قدمت ۴۰ ساله در طرح‌های شهری دارد و تملک آن از ۲۰ سال پیش شروع شده می‌افزاید: باید ابتدا یک وضع موجود از محور به استان اعلام شود و ببینیم که تملک تا کجا پیش رفته تا بتوانیم تصمیم بگیریم. «غلامرضا جان‌قربان»، معاون شهردار قم هم به تعهداتی که اجرای این طرح از سال‌ها پیش برای شهرداری ایجاد کرده اشاره می‌کند و می‌گوید: بسیاری از مالکان بر اساس طرح خیابان ۳۰ متری از شهرداری پروانه ساخت گرفته‌اند و عقب‌نشینی انجام داده‌اند که نمی‌توانیم در تصمیم‌گیری‌ها این موضوع را نادیده بگیریم.
نظر شما